འཚོ་བའི་ཁྲོད་ང་ཚོས་ནམ་རྒྱུན་སྒྲུབ་བཞིན་པའི་བྱ་བ་ནི་ཆུ་འཐུང་བ་དེ་རེད། ཉིན་གཅིག་ལ་ཆུ་ཕོར་བ་བརྒྱད་འཐུང་དགོས་ཞེས་པའི་བཤད་སྲོལ་དེ་བདེན་པའི་རྩ་དོན་ཞིག་ཏུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་མི་ལ་ལས་བཤད་ཚུལ་དེར་ཚན་རིག་གི་གཞི་འཛིན་ས་མེད་པར་འདོད་ཀྱིན་ཡོད།

ཉིན་གཅིག་ལ་ཆུ་ཕོར་བ་བརྒྱད་འཐུང་དགོས་ཞེས་པའི་བཤད་སྲོལ་དེར་ཚན་རིག་གི་གཞི་འཛིན་ས་ཡོད་དམ།

2022ལོའི་ཀྲུང་གོའི་གྲོང་མིའི་ཟས་རིགས་མཛུབ་སྟོན་ཞེས་པའི་ནང་། རང་རྒྱལ་གྱི་མི་དར་མའི་ཆུ་འཐུང་ཚད་ནི་ཧའོ་ཧྲེང1488ཡིན་ཞིང་། དེའི་ཁྲོད་སྐྱེས་པའི་ཆུ་འཐུང་ཚད་ནི་ཧའོ་ཧྲེང1679དང་། བུད་མེད་ཀྱི་ཆུ་འཐུང་ཚད་ནི་ཧའོ་ཧྲེང1370རེད། གནམ་གཤིས་དྲོ་འཇམ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་འོག་ཏུ་འགུལ་སྐྱོད་ཉུང་བའི་སྐྱེས་པ་དར་མའི་ཉིན་རེའི་ཆུ་འཐུང་ཚད་ཧྲེང1.7ཡིན་ཞིང་། བུད་མེད་དར་མའི་ཉིན་རེའི་ཆུ་འཐུང་ཚད་ཧྲེང1.5རེད། གལ་ཏེ་ཆུ་ཕོར་བ་གང་ནི་ཧའོ་ཧྲེང200ནས250ལྟར་རྩིས་ན། ཧ་ལམ་ཉིན་རེར་ཆུ་ཕོར་བ་བརྒྱད་འཐུང་དགོས་ཞེས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་འདུག

འོ་ན་ང་ཚོས་ཉིན་རེར་དུས་ཡུན་ག་ཚོད་ཀྱི་མཚམས་ནས་ཆུ་ཐེངས་གཅིག་འཐུང་ན་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ནམ། ཐེངས་གཅིག་ལ་ཆུ་ག་ཚོད་འཐུང་དགོས་སམ།

ཆེད་མཁས་པས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་དོན། མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྐོམ་རྗེས་ད་གཟོད་ཆུ་འཐུང་བ་རེད། དོན་དམ་པར་སྐབས་དེར་ལུས་པོས་སྐོམ་པ་དང་ཆུ་མི་འདང་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་སྙོམས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།  དེའི་ཕྱིར་རང་འགུལ་གྱིས་ཆུ་འཐུང་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས། དཔེར་ན་ཆུ་ཚོད་གཉིས་རེའི་མཚམས་སུ་ཆུ་ཕོར་བ་གང་ངམ་ཧའོ་ཧྲེང200རེ་འཐུང་དགོས།

ཆུ་འཐུང་རྒྱུ་མང་དྲགས་ན་ཆུ་དུག་ཕོག་གམ།

ཆུ་དུག་ཕོག་པ་ཞེས་པ་ནི་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུའི་ནང་གི་ཆུ་འཐུང་ཚད་མཁལ་མའི་རྙིང་ཚབ་གསར་བརྗེའི་ནུས་པ་ལས་བརྒལ་ཏེ། ལུས་བཤེར་གྱི་གར་ཚད་ཇེ་དམའ་རུ་འགྲོ་བ་དང་། ཁྲག་ཁུའི་ནཱ་གྱེས་རྡུལ་གྱི་གར་ཚད་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ། ཁྲག་ཁུའི་སྤྲི་དཀར་གྱི་སྤྱི་འབོར་དང་ཁྲག་དམར་སྤྲི་དཀར། ཕྲ་ཕུང་དམར་པོའི་བསྡུར་བསགས་བཅས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་འབྱུང་བ་ལ་གོ

སྔོན་ཆད་གསར་འགྱུར་ཞིག་གི་ནང་དུ་མི་ཞིག་གིས་ཐེངས་གཅིག་ལ་ཆུ་འཐུང་ཚད་མང་དྲགས་པས་ཆུ་དུག་ཕོག་པའི་གནས་ཚུལ་བཀོད་མྱོང་། ཆེད་མཁས་པས་བཤད་རྒྱུར་གནས་ཚུལ་དེའི་རིགས་འབྱུང་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་གནས་ཚུལ་དེའི་རིགས་འབྱུང་བའི་ཉེན་ཁ་ཧ་ཅང་ཆུང་། ཚ་གདུག་ཆེ་བའི་དབྱར་ཁར་འགུལ་སྐྱོད་ཆེན་པོ་བྱས་རྗེས་ཆུ་མང་པོ་འཐུང་བ་དང་།གློག་འབྱེད་རྫས་ཁ་གསབ་མ་བྱས་ན་ད་གཟོད་ཆུ་དུག་ཕོག་ཉེན་ཡོད།

ཟ་མ་ཟ་སྐབས་ཆུ་འཐུང་ན་ཕོ་བའི་གཤེར་ཁུ་སླ་རུ་གཏོང་ཐུབ་བམ།

ང་ཚོས་དུས་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད། ཟ་མ་ཟ་སྐབས་ཆུ་འཐུང་ན་ཕོ་བའི་གཤེར་ཁུ་སླ་རུ་གཏོང་སྲིད་ཟེར། ཆེད་མཁས་པས་དེ་ནི་དཀྲོག་གཏམ་ཞིག་རེད། ཟ་མ་ཟ་སྐབས་ཟོས་ཟིན་པའི་སྔོ་ཚལ་དང་ཁུ་བའི་ནང་དུ་ཆུ་འདུས་པས། རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆུ་འཐུང་ཚད་ཀྱིས་ཕོ་བའི་གཤེར་ཁུ་སླ་རུ་གཏོང་མི་ཐུབ་ལ། འཇུ་བྱེད་བསྡུ་ལེན་གྱི་ནུས་པའང་ཇེ་ཞན་དུ་གཏོང་མི་ཐུབ་ཅེས་བསྟན་འདུག

འཐུང་བའི་ཆུ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པར་ལུས་པོར་མཁོ་བའི་ཆུ་གསབ་ཐུབ་བམ།

རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད། མི་ལ་ལ་བྲོ་བ་མེད་པའི་ཆུ་འཐུང་རྒྱུར་མི་དགའ་བར་ཀ་ར་འདུས་པའི་བཏུང་བྱ་འཐུང་རྒྱུར་དགའ། དོན་དམ་པར་ཀ་ར་འདུས་པའི་བཏུང་བྱས་ཆུ་གསབ་མི་ཐུབ།

ཐེངས་མང་པོར་བསྐོལ་བའི་ཆུ་དང་ཞག་ལུས་ཆུ་ཡིས་འབྲས་སྐྲན་སློང་ངམ།

ཆུ་ཁོལ་འཐུང་རྒྱུ་ནི་མི་མང་པོའི་འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས་སུ་ཆགས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཐེངས་མང་པོར་བསྐོལ་བའི་ཆུ་ལ་འབྲས་སྐྲན་སློང་བའི་ཉེན་ཁ་ལྡན་པས། ཆུ་དེའི་རིགས་འཐུང་མི་རུང་བའི་བཤད་སྲོལ་ཡོད། ཡང་བཤད་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ཐེངས་གཉིས་ཡན་བསྐོལ་བའི་ཆུའི་ནང་ཡ་ཟེ་སྐྱུར་ཚྭ་འབྲིང་བ་ལྡབ40འཕར་ཡོད་ཅེས་པ་དེ་རེད།

དོན་དམ་པར་ཐེངས་མང་པོར་བསྐོལ་བའི་ཆུ་དང་ཞག་ལུས་ཆུ་ཡིས་འབྲས་སྐྲན་སློང་མི་སྲིད། ཆུ་བསྐོལ་བའི་ཁ་གྲངས་ཇེ་མང་དང་རང་སོར་བཞག་པའི་དུས་ཡུན་ཇེ་རིང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས། ཆུའི་ནང་གི་ཟེ་སྐྱུར་ཚྭ་འབྲིང་བའི་འདུས་ཚད་དངོས་གནས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་ཟེ་སྐྱུར་ཚྭ་འབྲིང་བའི་འདུས་ཚད་མང་དུ་ཕྱིན་པའི་གྲངས་འབོར་གྱིས་ང་ཚོའི་བདེ་ཐང་ལ་ཉེན་ཁ་ཚབས་ཆེན་བཟོ་མི་སྲིད། གལ་ཏེ་དུས་ཡུན་རིང་པོར་བཞག་པའི་ཆུ་ལ་སྦགས་བཙོག་ཐེབས་པའམ་ཕྲ་སྲིན་གྱི་སྦགས་བཙོག་ཐེབས་པ་ཡིན་ན་ད་གཟོད་མི་ལུས་ལ་གནོད་འཚེ་བཟོ་སྲིད།

ཆེད་དུ་དྲན་སྐུལ་བྱ་རྒྱུ་ཞིག་ལ་ཆུ་ཁོལ་ཧ་ཅང་ཚ་མོ་ཡིན་སྐབས་མ་འཐུང་ན་བཟང་། ཞིབ་འཇུག་ལས་བསྟན་པ་ལྟར་ན། ཚ་དྲགས་པའི་བཏུང་བྱ་འཐུང་ན་མིད་པའི་འབྱར་སྐྱི་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་པ་དང་། ཡུན་རིང་པོར་འཐུང་ན་འབྱར་སྐྱིའི་ཕྲ་ཕུང་ལ་རྒྱུན་ལྡན་མིན་པའི་སྐྱེ་འཕེལ་བྱུང་དུ་བཅུག་ནས་མཐར་སྐྲན་ནད་དུ་འགྱུར་སྲིད།

ཞོགས་པར་ཚྭ་ཉུང་ཙམ་བཏབ་པའི་ཆུ་དང་སྦྲང་རྩི་བླུགས་པའི་ཆུ་ལས་གང་ཞིག་འཐུང་དགོས་སམ།

མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཞོགས་པར་མལ་ལས་ལངས་རྗེས་ཆུ་ཕོར་བ་གང་འཐུང་བ་དང་། ལ་ལས་ད་དུང་ཚྭ་ཉུང་ཙམ་བཏབ་པའི་ཆུའམ་སྦྲང་རྩི་བླུགས་པའི་ཆུ་འཐུང་བཞིན་ཡོད། དེའི་ཐད་ཆེད་མཁས་པས་ཚྭ་ཉུང་ཙམ་བཏབ་པའི་ཆུ་མ་འཐུང་ན་བཟང་ཚུལ་བསྟན་ཡོད། གྲོང་མིའི་འཚོ་བཅུད་རྟོག་ཞིབ་མཇུག་འབྲས་ལས་ཤེས་གསལ་བྱུང་བ་ལྟར་ན། ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚྭ་བཟའ་ཚད་དེ་ཚོད་འཛིན་བྱས་པའི་ཁེ5ལས་མང་དུ་བརྒལ་ཡོད་པས།  ཚྭ་ཁ་སྣོན་རྒྱག་དགོས་དོན་མེད་པ་རེད།  ཕོ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཅུང་ཞན་པའི་མི་ཚོགས་ལ་མཚོན་ན་སྦྲང་རྩི་བླུགས་པའི་ཆུ་མ་འཐུང་ན་བཟང་བ་དང་། གཞན་ད་དུང་ལོ་གཅིག་ནང་ཚུན་གྱི་བྱིས་པས་སྦྲང་རྩི་བླུགས་པའི་ཆུ་འཐུང་མི་འོས།

རྩོམ་སྒྲིག་པ། ལྷ་མོ་ཚེ་རིང་།